Kennis maken met andere katten en honden

Het verwelkomen van een nieuwe kat of kitten in huis en de kennismaking met andere huisdieren, in het bijzonder kat of hond, is een spannende gebeurtenis. U hoopt natuurlijk dat de bestaande bewoners de nieuweling vriendelijk begroeten en dat ze het snel goed kunnen vinden samen. Misschien haalt u de nieuwe kat zelfs in huis om uw eigen kat gezelschap te houden. Helaas gaat de kennismaking vaak niet zo gemakkelijk als u zou willen. Houd er rekening mee dat uw kat een nieuweling niet meteen met ‘open pootjes’ zal ontvangen. Een voorzichtige eerste kennismaking legt de basis voor een goede toekomstige relatie tussen uw huisdieren. Houd controle over de situatie en begeleid de dieren. Zo vergroot u de kans op een succesvolle kennismaking en geeft u ze een goede start samen.

Kennismaken met andere katten
Een kat is geen sociaal dier en kan best een gelukkig leventje leiden zonder gezelschap van andere katten. Kattengedrag wordt niet bepaald vanuit een roedel of andere samenlevingsstructuur, zoals we dat kennen van de hond. Dit is lastig als u nieuwe katten in huis wilt nemen, want uw andere kat (of katten) zit waarschijnlijk niet te wachten op een maatje. U kunt uw kat geen nieuwkomer opdringen, maar alleen proberen of er een match is. Uw kat kan de nieuweling meteen accepteren of misschien wel nooit, maar meestal zullen de katten na een gewenningsperiode leren om elkaars nabijheid te verdragen. In een katvriendelijk huis zijn voldoende voer- en slaapplekken aanwezig om onderlinge strijd te voorkomen. Dit zorgt er meestal voor dat katten elkaar op termijn wel accepteren. Sterker nog, er kan zelfs een hechte band ontstaan.

Het zal uiteindelijk aan de katten zelf liggen of ze met elkaar overweg kunnen, maar u kunt het resultaat wel beïnvloeden. De manier waarop u een nieuwkomer laat kennismaken met andere katten kan het verschil maken tussen een mislukking of succes. Een slechte ervaring, gewelddadig, beangstigend of bedreigend, is lastig ongedaan te maken. Daarom is een voorzichtige, geleidelijke kennismaking, waarin u de emoties niet te hoog op laat lopen, zo belangrijk.

De volgende factoren zijn van belang bij een succesvolle kennismaking:

Volwassen kat of kitten?
Een kitten vormt een minder grote bedreiging voor uw kat dan een volwassen nieuwkomer. Twee katten van hetzelfde geslacht (twee poezen of twee katers samen) zullen elkaar vaak minder goed verdragen dan een poes en een kater. De kans op onderlinge strijd is dus kleiner als u een kitten van het andere geslacht kiest. Castratie helpt om gedragsproblemen te voorkomen, of in ieder geval om ze te verminderen. Ook als u een volwassen kat aanschaft, is het slim om (indien mogelijk) rekening te houden met het geslacht van uw eigen kat(ten).

Timing
Kies voor de eerste kennismaking een moment uit dat het rustig is in huis (zonder bezoek van vrienden of familie, geen drukte of feest). Zorg dat u zelf de tijd, rust en concentratie heeft om beide katten goed te begeleiden.

Het belang van geuren
Van alle zintuigen speelt de reuk van katten de belangrijkste rol bij hun communicatie met elkaar en hun omgeving. U kunt zorgen dat een nieuwe kat minder ‘vreemd’ ruikt tijdens de kennismaking met medebewoners door hem de geur van ’thuis’ te geven. Aai de bestaande en nieuwe bewoner om en om zonder uw handen te wassen zodat hun geuren zich vermengen. U kunt ook een zachte doek beurtelings langs de kop van de nieuwkomer en over uw meubels halen om zo geurtjes uit te wisselen en de lucht van de nieuweling te verspreiden door het huis. Laat de nieuwe kat op zijn beurt vóór de eerste kennismaking wennen aan alle onbekende geuren van uw huis en van uw andere katten. Overhaast de kennismaking niet, gun uw katten enkele dagen of zelfs een week om te wennen terwijl u ze in aparte kamers houdt. Geef ze regelmatig de kans om het terrein en de slaapplekken van de ander te onderzoeken zonder dat ze elkaar al ontmoeten.

Een bench gebruiken tijdens de kennismaking
Uw bijdrage aan de kennismaking is om ervoor te zorgen dat zowel de al aanwezige kat als de nieuwkomer zich zo veilig mogelijk voelen. Uw rol is ook om te voorkomen dat de nieuweling (of een enkele keer juist uw eigen kat) wordt weggejaagd of bedreigd. Problemen ontstaan als u de zaak laat escaleren en het tot een gevecht of achtervolging komt. Voorkom dit door tijdens de kennismakingsperiode voor de nieuwkomer een bench te gebruiken. Een bench is een metalen kooi van ongeveer 1 x 1 x 0,75 m met een deur die naar wens opengezet of gesloten kan worden. Een kat in een bench kan zien wat er in zijn omgeving gebeurt vanuit een veilige plek (zijn eigen ‘hol’). U kunt in eerste instantie een laken over de bench leggen als u denkt dat de kat zich misschien kwetsbaar voelt. Via de tralies van de bench kunnen de katten elkaar observeren en ruiken, naar elkaar blazen, grommen en miauwen zonder rechtstreekse aanval of intimidatie. De tralies bieden bescherming terwijl de katten elkaar toch van dichtbij kunnen leren kennen.

Als u een kitten in huis haalt, kunt u de bench ook in de periode na de eerste kennismaking blijven gebruiken als een veilige basis voor het jonge dier. U kunt de bench inrichten met een kattenbak en slaapplek zodat u het kitten in de bench kunt opsluiten als u afwezig bent. Dit voorkomt kattenkwaad en andere gevaarlijke situaties. U kunt het kitten ook ’s nachts opsluiten in de bench (zorg wel dat er altijd water beschikbaar is) waar het veilig verder kan wennen aan de andere bewoners die vrij loslopen in de kamer.

Als u niet beschikt over een bench, of te weinig ruimte heeft, dan kunt u voor de eerste kennismaking ook een reisbench of reismand gebruiken. Voor langdurig gebruik als volwaardige bench zijn die te klein, maar voor de eerste kennismaking(en) is het beter dan niets.

Hoe gebruikt u een (reis)bench tijdens de kennismaking?
Zet uw nieuwe kat of kitten in de bench en laat de andere kat de kamer binnenkomen. Plaats de bench (met name een kleine bench of mand) indien mogelijk op een (stevige) verhoging zodat de katten niet gedwongen worden tot direct oogcontact. Dit kan agressie teweegbrengen. Laat uw kat de kamer binnenkomen en geef hem/haar daarbij alle aandacht. Straal rust en vertrouwen uit. Als uw kat wegrent zonder de nieuweling te willen onderzoeken, forceer dan niets en accepteer dat de kennismakingsperiode wat langer zal duren. Uw kat zal een agressieve confrontatie waarschijnlijk liever vermijden, maar uiteindelijk, als u hem de tijd gunt, de nieuwe kat in huis gaan accepteren.

Als de katten tekenen van agressie vertonen, leid ze dan af met een plotseling geluid (met een belletje of door iets te bewegen) en beloon ze juist als ze rustig blijven. Met kattensnoepjes kunt u de katten aanmoedigen om dichter bij elkaar te komen en de aanwezigheid van de ander te accepteren. Maak er een positieve belevenis van! Zorg dat beide katten de ander gaan associëren met plezierige gebeurtenissen, niet met geschreeuw of paniekerige achtervolgingen.

Met een grote bench kunt u in de dagen na de eerste kennismaking uw katten geleidelijk verder aan elkaar laten wennen, de nieuweling in de bench, de andere kat(ten) vrij in de kamer. Beschikt u alleen over een kleine bench of reismand, dan vraagt het wat meer aandacht om het kennismakingsproces met de bench regelmatig te herhalen. In beide gevallen kunt u de katten tegelijk eten geven, de nieuwkomer in de bench (op de grond) en de andere in dezelfde kamer. De katten zullen in het begin nog wel grommen en blazen, maar op den duur zal hun nieuwsgierigheid het winnen en zullen ze elkaar gaan accepteren. Dit kan echter meerdere dagen of zelfs weken duren, afhankelijk van uw katten.

Tijd voor een directe kennismaking
Wanneer u denkt dat uw katten klaar zijn voor een directe kennismaking zonder tralies, kunt u weer voer gebruiken als afleiding. Zorg dat de katten een beetje hongerig zijn en breng ze dan samen terwijl u ze tegelijk eten geeft in dezelfde kamer. Kies een ruimte uit waar beide katten de mogelijkheid hebben om zich te verstoppen, weg te kruipen of weg te springen. Geef eerst uw ‘oude’ kat zijn voeding en als die eet laat u de nieuwkomer uit de bench om zijn portie voer te eten. Probeer in te schatten op welke afstand van elkaar u de katten kunt voeren. Zet ze niet meteen naast elkaar!

Stel uw katten gerust door zelf rustig te blijven, beloon goed gedrag met lovende woorden en brokjes of kattensnoepjes. Probeer in te schatten hoever u kunt gaan. Zoeken ze na het eten allebei een eigen plekje om te gaan liggen slapen of kunt u ze beter nog apart houden tot de volgende maaltijd? Wanneer u er eenmaal zeker van bent dat ze niet gaan vechten of de ander achterna jagen, mogen ze ook samen in de rest van het huis. Daar zullen ze verder aan elkaar wennen, hun eigen slaapplekken en gewoontes krijgen en leren om vreedzaam huis, voeding, warmte en uw aandacht met elkaar te delen.

Hoe lang duurt het?
Het kan twee dagen maar ook weken duren voordat katten elkaar leren verdragen. Het kan maanden duren voordat katten zich helemaal op hun gemak voelen bij elkaar. U bent op de goede weg als er een soort van stilzwijgend bestand lijkt te ontstaan. Een lekkere maaltijd en een warme kachel op een koude winterdag kunnen wonderen doen en zelfs de twee grootste vijanden verleiden om samen te gaan liggen slapen.

Kennismaken met honden
Omdat kat en hond vaak als vijanden worden afgeschilderd, denkt u misschien dat het moeilijk is om een kat en hond aan elkaar te laten wennen. Maar dat is vaak juist makkelijker dan bij twee katten! Ook al moeten ze in het begin aan elkaar wennen, ze zien elkaar niet als concurrenten en kunnen de beste maatjes worden. Als uw hond al gewend is aan katten kan hij/zij aanvankelijk opgewonden op de nieuwkomer reageren maar de nieuwigheid gaat er snel van af. Uw hond zal bedaren en de nieuwe kat accepteren als een lid van zijn roedel. Een hond kan buitenshuis vreemde katten wegjagen terwijl hij in vrede samenwoont met katten van zijn eigen roedel. Het blijft voor de nieuwkomer dan ook oppassen totdat uw hond hem gaat zien als een lid van zijn roedel.

Andersom zal een nieuwe kat (kitten) die al eerder met honden samenwoonde sneller wennen, meer zelfvertrouwen hebben en minder angstig zijn dan wanneer hij onbekend is met honden.

Veiligheid staat echter voorop. Neem geen risico’s en behoud de controle totdat uw hond en kat goed aan elkaar gewend zijn. Aai uw hond en uw nieuwe kat om beurten zonder uw handen te wassen zodat hun geuren zich vermengen. De kat neemt zo de vertrouwde geur van het huis en het roedel aan. Ook hier is een grote bench een ideaal hulpmiddel voor een veilige kennismaking. Laat de hond via de tralies van de bench aan uw nieuwe kat ruiken en wacht tot de eerste opwinding is verdwenen. De kat kan gaan blazen of grommen maar zit veilig opgesloten. Alleen bij rustigere honden of honden die gewend zijn aan katten is het veilig om een stevige reisbench of -mand te gebruiken. Houd de hond de eerste keren aan de riem en zet de bench op een tafel of andere verhoging en organiseer veelvuldige, korte kennismakingssessies. De meeste honden kalmeren snel als ze ontdekken dat de nieuwe kat niet zo bijster interessant is.

U kunt dan de volgende stap nemen waarbij uw kat uit de bench mag en u uw hond aan de lijn houdt. Als uw hond snel opgewonden en wild wordt, neem hem/haar dan eerst mee voor een fikse wandeling om wat energie kwijt te raken! Sommige honden hebben extra begeleiding nodig, bijvoorbeeld als ze niet gewend zijn aan katten of als ze van nature druk of agressief zijn. Houd de hond aan de riem en eis dat hij rustig blijft zitten terwijl de kat de kans krijgt om vanuit een veilig hoekje van de kamer aan hem te wennen of om de hond te benaderen. Dit vraagt veel geduld van u en uw hond, beloon hem voor goed gedrag.

Terriërs of andere honden die graag jagen (greyhounds bijvoorbeeld), moeten strikt onder appel worden gehouden totdat ze hebben geleerd dat de nieuwe kat geen prooidier is! Een nieuwe kat kan veel opwinding veroorzaken bij jonge pups. Zij willen misschien wel ‘spelen’ met de kat, maar die heeft daar ongetwijfeld minder zin in. Het is soms een hele uitdaging om alles in de gaten te houden. Houd er rekening mee dat als uw kat opeens wegrent, dit bij uw hond instinctief een jachtreflex kan uitlokken. Beloon uw hond met woorden of met iets lekkers voor elke rustige toenaderingspoging en wanneer hij braaf gehoorzaamt op uw commando’s ‘zit’ of ‘blijf’. Zorg dat uw hond de aanwezigheid van de kat gaat koppelen aan een positieve beloning voor zijn goed gedrag (positief conditioneren).

Als u beschikt over een grote bench kunt u die blijven gebruiken om uw kat of kitten ’s nachts op te sluiten in de kamer waar uw hond slaapt, zodat ze verder aan elkaar wennen. Dit kan enkele dagen of een week duren, afhankelijk van de kat en zijn/haar ervaringen.

Wanneer uw hond klaar is voor een vrije ontmoeting zonder riem, laat dit dan plaatsvinden in een kamer waar uw kat ontsnappingsmogelijkheden heeft: bijvoorbeeld door op meubels of andere hoge plekken te springen waar uw hond niet bij kan. Laat uw hond en kat nooit onbewaakt samen achter tot u er zeker van bent dat dit veilig is. Kattenvoer vormt een onweerstaanbaar lekker hapje voor uw hond. Breng uw hond niet in verleiding en zoek voor het etensbakje van uw kat een plekje waar uw hond niet bij kan! Ook een kattenbak gevuld met grit is voor sommige honden verleidelijk speelgoed en deze kunt u dan ook beter buiten het bereik van uw hond plaatsen.

Bron: LICG voorziet (potentiele) kopers en houders van huisdieren van onafhankelijke, betrouwbare informatie over het houden van huisdieren en alle aspecten die in dat kader relevant zijn. De informatie is beschikbaar via www.licg.nl